Succesvol digitaliseren is een mensenzaak
Is er behalve economische winst ook winst op psychosociaal vlak?
De helft van de bedrijven botsen tijdens hun digitale transformatie op weerstand vanwege menselijke factoren. “Het gaat onder meer over veranderstress en onbegrip of weerstand omdat werknemers hun gewoontes moeten veranderen”, zegt Marjan Meeuwssen die voor IDEWE meewerkte aan het onderzoek waarin ETION en Arteveldehogeschool peilden naar de digitaliseringservaringen bij werkgevers.
De voorbije decennia kwam iedereen op de een of andere manier in aanraking met de digitalisering, in alle sectoren van onze maatschappij. Na de schuchtere eerste stappen was de bedrijfsvloer een van de plekken waar er vaak sprake was van een disruptieve digitale transformatie. Daarbij werden zowel de productieprocessen als de activiteiten van de ondersteunende diensten tegen het digitale licht gehouden om een beter bedrijf te kunnen worden.
Een beter bedrijf?
“Sommige bedrijven, ook degene die niet meteen heil zagen in die digitalisering, zijn in de coronapandemie gedwongen om op korte tijd de sprong te maken”, zegt IDEWE-onderzoekster Marjan Meeuwssen. “Nu we die gezondheidscrisis stilaan een beetje vanop afstand kunnen bekijken, moeten bedrijven zich durven afvragen of elke digitale verandering effectief nodig was en of de transformatie van hun organisatie inderdaad een beter bedrijf heeft gemaakt. Niet alleen vanuit het perspectief van de efficiëntie en de economische winst maar ook vanuit de impact op het psychosociaal welzijn.”
Geen toverformule
Het resultaat van digitale verandering is volgens deze studie meestal een situatie waarbij de organisatie ‘eerder tevreden’ is. Ander internationaal onderzoek toont aan dat vooral de omgang met het menselijke veranderproces cruciaal is voor het slagen van digitale transformaties.
“Ondernemingen die het digitale veranderproces op een mensgerichte manier aanpakken, zijn significant succesvoller in hun transformatieproces. Je hebt verschillende manieren om mensen erbij te betrekken. Hoe meer verantwoordelijk ze krijgen, hoe meer ze zich betrokken voelen. Er is daarvoor geen toverformule maar er zijn wel degelijk modellen waardoor je optimaal rekening kan houden met de behoeften van alle betrokkenen.”
Kunnen, moeten en willen
“Een digitaal veranderingsproces moet altijd beginnen met drie belangrijke vragen. Kunnen we digitaliseren, moeten we digitaliseren en willen we digitaliseren? Als er op die vragen geen positief antwoord komt, bots je vroeg of laat tegen een muur. Tijdens de pandemie was de druk om te digitaliseren van buitenaf zo groot dat er geen tijd was om na te gaan of de wil bij alle betrokkenen wel even groot was. Vandaar dat het niet verkeerd is om vandaag na te gaan of iedereen in de organisatie nog wel mee is en of het proces geen roofbouw pleegt op het welzijn van de werknemers.”
Wat vinden uw werknemers ervan?
Voor het onderzoek van ETION, Arteveldehogeschool en IDEWE werden werkgevers bevraagd. “We willen echter graag ook weten hoe de werknemers de digitale transformatie ervaren”, zegt IDEWE-onderzoekster Tinne Vander Elst. “We bereiden daarom een onderzoek voor dat we in de eerste helft van 2023 zullen uitrollen. We willen meer bepaald de impact nagaan van technologie op het welzijn van werknemers. We willen ook peilen naar onderliggende processen zoals jobonzekerheid en technostress, omdat nieuwe technologieën bijvoorbeeld een verhoogde werkdruk met zich meebrengen, ervoor zorgen dat mensen onzeker zijn over de toekomst van hun job of zich niet competent voelen om met de technologie te werken.”
IDEWE werkt momenteel ook een begeleidingstraject uit om bedrijven te helpen bij het ondersteunen van hun werknemers tijdens technologische transformatieprocessen. Lees er meer over.