Van zomer- naar wintertijd
Expert Hilde De Man
Verantwoordelijke Discipline Psychosociale Aspecten
Hoe zet u uw inwendige klok juist?
In de nacht van zaterdag 27 naar zondag 28 oktober draaien we de klok een uur achteruit. Misschien is dat voor de laatste keer, want de Europese Commissie heeft aangekondigd dat de laatste verplichte omschakeling naar het zomeruur volgend voorjaar op zondag 31 maart 2019 plaatsvindt. Daarna mogen de lidstaten zelf beslissen of ze permanent op zomertijd blijven of permanent voor het winteruur kiezen. Ons bioritme kan er maar wel bij varen.
Toen bleek dat de dubbele omschakeling, die in 1977 ingevoerd werd, geen noemenswaardige energiebesparing met zich meebracht, gingen al snel stemmen op om de klok terug te draaien tot voor de invoering van de zomertijd. De omschakeling zorgt er immers voor dat onze inwendige klok ontregeld geraakt. Die zorgt ervoor dat ons lichaam een soort van dagindeling maakt, waarbij taken worden uitgevoerd op het meest geschikte moment.
Onze verschillende fysiologische functies zoals lichaamstemperatuur, hartslag, bloeddruk, productie van hormonen en dergelijke variëren over een periode van 24 uur. Deze schommelingen zorgen ervoor dat het lichaam overdag gestimuleerd wordt om actief te zijn en 's nachts in een situatie gebracht wordt om te rusten. Het systeem jaarlijks twee keer bijsturen, zorgt bijgevolg bij sommige mensen, en bij kleine kinderen in het bijzonder, voor slaapproblemen.
Omschakeling of niet: het wordt donkerder
De principiële beslissing om elke lidstaat van de EU zelf te laten kiezen tussen zomer- of wintertijd heeft ertoe geleid dat ons land, samen met Nederland, hierover een volksbevraging wil organiseren.
Los van de uurwisseling betekenen herfst en winter echter sowieso dat de dagen fors korter worden. Op zich is ook dat voor onze mentale gezondheid geen goede zaak. Aangezien we minder daglicht te zien krijgen en vaak moeten bijlichten met kunstlicht, wordt onder meer het slaaphormoon onderdrukt. Daardoor krijgen heel wat mensen problemen om in te slapen. Ook het stressniveau gaat gemakkelijker de hoogte in.
Wat kunnen we er tegen beginnen?
Een vast tijdstip om in bed te kruipen is altijd een goede slaaptip. Om een aanslag op uw bioritme te verijdelen, kan het echter aangeraden zijn om de dagen voor de uurwisseling uw eet- en slaapgewoontes langzaam aan te passen. Verschuif uw routine met tien minuten per dag op, om zo de uiteindelijke schok te verkleinen.
De avond voor de overgang naar het winteruur is het bovendien aangeraden om een uur langer op te blijven. Zo compenseert u het uur dat u ’s morgens langer in bed mag blijven liggen.
Als u ’s morgens in het donker naar uw werk vertrekt en u komt ’s avonds pas als het alweer donker is terug thuis, is de kans groot dat uw lichaam een hele dag niet blootgesteld werd aan natuurlijk licht. Dat kan leiden tot een energiedip, somberheid, een winterdip of zelfs een winterdepressie. Grijp dus elke kans aan om overdag buiten te komen.