“Welzijn van de korpsleden moet primeren”
Expert Hilde Vandenkieboom
Preventiedeskundige arbeidsverpleegkundige - gezondheidspromotie
Invoering van 24 uurshifts voor hulpverleningszones kan, maar is niet vanzelfsprekend
Hulpverleningszones kunnen onder bepaalde voorwaarden 24-uurshifts invoeren. Dit staat te lezen in een omzendbrief van minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden. De omzendbrief is er gekomen doordat veel hulpverleningszones hierover vragen hadden. “Het is belangrijk om over de nieuwe arbeidsregeling in overleg te gaan”, zegt Hilde Vandenkieboom. “Het welzijn en de veiligheid van de korpsleden moet primeren.”
Tussen twee dienstshifts van 8 uur ligt in principe 11 uur rusttijd. Heel wat hulpverleningszones en brandweerlieden worstelen echter met die regeling. In de praktijk werden de 24-uurshifts bijgevolg al toegepast. De omzendbrief van de minister regulariseert met andere woorden een situatie waar heel wat teams al ervaring mee hebben. Vandaar dat de toepassing ook heel uiteenlopend zal zijn.
“De omzendbrief schept slechts een kader”, zegt Hilde Vandenkieboom, preventiedeskundige -gezondheidspromotie bij IDEWE. “Concreet zal per hulpverleningszone een dialoog moeten gevoerd worden om uit te maken of de invoering van een 24-uursysteem opportuun is en zo ja, hoe de praktische details geregeld moeten worden. Ik denk bijvoorbeeld aan de tussentijdse rusttijden.”
Voorwaarden
De 24-uurshifts kunnen dus niet zomaar topdown ingevoerd worden. In de omzendbrief worden enkele voorwaarden opgesomd.
- De zone moet een risicoanalyse uitvoeren op basis van de Codex over het welzijn op het werk, met inbegrip van een bijzondere motivatie om een 24-uurshiftenregeling in te voegen.
- Hulpverleningszones die momenteel een andere regeling of andere regelingen dan de 24-uurshiftenregeling hebben, kunnen niet volledig overschakelen naar de 24-uurshiftenregeling. Als de 24-uurshiftenregeling voor het eerst wordt ingevoerd moet elk korpslid de mogelijkheid krijgen om volgens het bestaande uurrooster te blijven werken. Eer mag immers geen achteruitgang in de bescherming van de werknemer zijn.
- De zone moet een actief beleid voeren om werknemers aan te moedigen voldoende rust te nemen voor en na de dienst van 24 uur.
- De zone dient ook:
- voldoende rusttijden te waarborgen.
- voldoende tijd tussen twee diensten van 24 uur te voorzien.
- goed uitgeruste rustplaatsen te voorzien.
- extra personeel te overwegen om de civiele veiligheid te kunnen garanderen.
- te differentiëren in de minimumbezetting overdag en ’s nachts in functie van het verschillend aantal interventies overdag en ’s nachts.
Medisch onderzoek
“Het komt er met andere woorden op aan om, net zoals bij andere inregelmatige werkorganisaties en nachtwerk, via de risicoanalyse na te gaan wat de risico’s zijn en vervolgens omstandigheden te creëren die daar maximaal rekening mee houden”, aldus Hilde Vandenkieboom. “Voldoende kwalitatieve rustruimten voorzien en aandacht besteden aan ontspanning en momenten van deconnectie zijn evident maar ook een gezond voedingsaanbod zal mee overwogen moeten worden. Eenmaal de regeling ingevoerd is, zal ook de arbeidsarts tijdens het verplicht medisch onderzoek moeten oordelen of een personeelslid geschikt is om in de lange shifts mee te draaien.”
Opleidingen
IDEWE organiseert opleidingen voor zowel werkgevers als werknemers om beter te leren omgaan met de biologische klok in geval van nacht- en ploegenwerk. Werknemers worden tijdens de workshop gemotiveerd om met praktische tips aan de slag te gaan. Met werkgevers wordt gekeken naar de acties die zij kunnen ondernemen op het vlak van het voedings- en drankenaanbod, infrastructuur en het ploegsysteem.