Met de start van het hoogseizoen stijgt het risico op stalbranden weer
Expert Dirk Wouters
Preventieadviseur arbeidsveiligheid
Met deze tips voorkomt u brand
De Belgische overheid houdt tot op vandaag geen cijfers bij over het aantal stalbranden. De situatie bij ons is echter vergelijkbaar met Nederland, waar jaarlijks gemiddeld 37 stalbranden voorkomen. Voor 176 stalbranden kon de brandoorzaak in kaart worden gebracht. In 16 gevallen was zelfontbranding (broei) de oorzaak, maar ook problemen met de elektrische installatie of onvoorzichtigheid kunnen de aanleiding zijn voor een brand.
Met de start van het hooi- en oogstseizoen stijgt ook het risico op stalbranden. Dat komt vooral door het binnenbrengen van samengepakt hooi of stro, dat door stijgende temperatuur (broei) vuur kan vatten. De aanwezigheid van grote hoeveelheden brandbaar materiaal, in combinatie met de opslag van allerhande landbouwmachines, zorgen ervoor dat een beginnende brand zich zeer snel kan verspreiden op het bedrijf.
Broei van hooi of stro
Broei of zelfontbranding ontstaat door een natuurlijke opwarming van samengepakt hooi of stro. De stijgende temperatuur in de balen kan de balen vuur doen vatten. Dit proces wordt door heel wat factoren beïnvloed, onder meer: de aard van het materiaal, het vochtgehalte (vooral tussen 20 en 40%), de persdichtheid, het volume, het oppervlak en de stapeling van het materiaal en de omgevingstemperatuur.
Hooibroei komt vooral binnen zes weken na het oogsten voor. Maar ook als er geen brand ontstaat, kunnen de gevolgen van broei nadelig zijn. Door de stijging van de temperatuur, vermindert de voedingswaarde van het gedroogde gras. U herkent broei aan de verhoogde temperatuur, een specifieke geur en aan ontsnappende waterdamp.
Preventietips opslag hooi en stro
In geen geval mogen machines, brandbare vloeistoffen en vaste stoffen opgeslagen worden in dezelfde ruimte als het hooi en stro. Het gebruik van een strozolder valt daarom ook af te raden. De opslag gebeurt beter in een aparte ruimte. Zorg er dan voor dat deze opslagplaats afdoende bescherming biedt tegen regen, zodat de opgeslagen balen niet nat kunnen worden. De opslagplaats staat idealiter op enige afstand van andere gebouwen.
- Hanteer een rookverbod zowel op het bedrijf als tijdens de oogstwerkzaamheden.
- De kans op broei is groot als het hooi of stro nat is. Pak daarom hooi of stro daarom pas in als het droog is.
- Broei ontstaat vaak in gemengde balen. Als u samenwerkt met een loonwerker, hou de eerste baal die op uw land geperst wordt dan apart. Ze bevat immers ongetwijfeld nog resten hooi of stro van een eerdere opdracht.
- Zorg vooraleer u de oogst binnenhaalt en opslaat voor een voldoende droging op het veld. Onvoldoende gedroogd materiaal kan eventueel gedroogd worden door een drooginstallatie.
- Wikkel balen binnen de 2 à 4 uur na het oprapen en persen in folie. Zo voorkomt u dat verse zuurstof aangevoerd wordt. Hanteer volgende vuistregel:
- 2 uur bij een omgevingstemperatuur van 20°C
- 3 uur bij een omgevingstemperatuur van 15°C
- 4 uur bij een omgevingstemperatuur van 10°C
- Zorg dat alle lampen in uw opslagruimte voorzien zijn van armaturen.
- Hou de opslagplaats proper en overzichtelijk.
- Grote, strak geperste pakken zijn gevoelig voor broei. Zorg bij het stapelen voor voldoende ventilatie rondom de opslag en tussen de balen onderling. Op die manier kan de warmte ontsnappen.
- Dek de balen niet af met plastiek of ander afsluitend materiaal.
- Controleer regelmatig de temperatuur van de stapel.
- Vermijd het binnen stapelen van pas geoogste balen bij heel warm weer.
- Bij grote opslag is de installatie van detectoren aangewezen.
Preventietips elektrische installaties
Problemen met de elektrische installatie of de bekabeling vormt één van de grootste brandoorzaken.
- Laat uw elektrische laagspanningsinstallatie vijfjaarlijks keuren door een externe dienst voor technische controle. Dit is trouwens een wettelijke verplichting.
- Laat werkzaamheden aan elektrische installaties uitvoeren door een erkend vakman.
- Voer minimum jaarlijks een visuele controle uit van uw elektrische installaties.
- Gebruik geen beschadigde kabels, verlengsnoeren of stekkers. Laat geen kabels en verlengsnoeren rondslingeren.
- Trek nooit aan een snoer om de stekker uit het stopcontact te trekken.
- Ontrol een verlengsnoer op een haspel volledig om voldoende warmteafvoer te garanderen.
- Voorkom overbelasting. Test regelmatig de werking van automaten.
De keuring voorafgaand aan de ingebruikname en de periodieke keuringen van een elektrische installatie vormen een zeer belangrijke preventiemaatregel.
Preventietips landbouwmachines
- Onderhoud en controleer regelmatig uw landbouwmachines (o.a. koelinstallatie, oliepeil …)
- Laat draaiende machines niet onbeheerd achter.
- Plaats geen brandbare materialen in de buurt van bewegende machineonderdelen.
- Vermijd overbelasting van machines door een correct gebruik, conform de voorschriften van de fabrikant.
- Leg een machine die verdachte geluiden maakt, verdachte geuren produceert of storingen aangeeft onmiddellijk stil.
- In het geval uw voertuig of machine ermee uitgerust is: schakel de batterijsleutel uit bij stilstand.
- Een brandblusapparaat is verplicht aanwezig op ieder landbouwvoertuig.
Lees meer over een brandveilige werkomgeving.
Bron: Prevent AGRI