Werken met derden brengt extra verantwoordelijkheden mee
Expert Eric Van De Plas
Preventieadviseur arbeidsveiligheid
Voor de Welzijnswet zijn land- en tuinbouwbedrijven die mensen inschakelen om het werk gedaan te krijgen werkgevers
Het familiale en zelfstandige karakter van de bedrijven in de land- en tuinbouwsector maakt dat de aandacht voor de preventie en het welzijn van de werknemers niet altijd volgens de letter van de wet wordt opgevolgd. Niet alleen de ‘eigen’ werknemers zijn echter het onderwerp van de Welzijnswet. Vaak komen aannemers, leveranciers en consultants ondersteuning bieden, meehelpen of zelfstandig werken uitvoeren waardoor de regels voor het werken met derden van kracht worden. “Het brengt een bijkomende verantwoordelijkheid met zich mee die helaas niet altijd even duidelijk omschreven staat”, zegt preventieadviseur Eric Van de Plas van IDEWE.
De land- en tuinbouwer heeft de neiging om in zijn job op zijn buikgevoel te vertrouwen en de dingen rechtstreeks te regelen zonder veel formaliteiten. Hoe meer andere mensen bij het werk betrokken worden, hoe minder ervaring en gezond verstand echter volstaan om te voldoen aan de wettelijk verplichte preventie-eisen.
Verantwoordelijkheid als werkgever
Voor de Welzijnswet zijn land- en tuinbouwbedrijven die mensen inschakelen om het werk gedaan te krijgen: werkgevers. “De wetgever heeft het begrip werknemer in deze context ruim geïnterpreteerd”, zegt Eric Van den Plas. “Het kan gaan over vaste en tijdelijke werknemers die op de loonlijst staan maar evengoed over seizoenarbeiders, uitzendkrachten, stagiairs en vrijwilligers die tijdens de oogst een handje komen toesteken omwille van het goede nabuurschap. Het betekent in ieder geval dat de land- of tuinbouwer als bedrijfsleider verantwoordelijk is voor de preventie.”
Samenwerken veronderstelt communicatie over preventie
Land- en tuinbouwers doen ook frequent beroep op andere bedrijven of zelfstandigen. Loonwerkers, aannemers, consultants, leveranciers, het melkophaalbedrijf, onderhoudsbedrijven … waarmee ze een contract hebben gesloten om bepaalde werken zelfstandig of in samenwerking met de eigen werknemers uit te voeren. Dergelijke samenwerkingsvormen noemt men ‘werken met derden’.
“Ook tijdens deze activiteiten moeten de veiligheid en gezondheid gegarandeerd worden. De verantwoordelijkheid voor de werknemers ligt dan in de eerste plaats bij de respectievelijke werkgevers. Maar er is meer. Voor veiligheids- en welzijnspreventie tijdens het samenwerken moeten er afspraken gemaakt worden en moet er informatie uitgewisseld worden. Het is aan de land- en tuinbouwer, op wiens werkplaatsen er zal gewerkt worden, om daarvoor het initiatief te nemen en te zorgen dat dit ook contractueel wordt vastgelegd.”
Wat moet er afgesproken worden?
- Wanneer en hoe zal er gewerkt worden?
- Welke arbeidsmiddelen en beschermingsmiddelen zijn daarbij nodig?
- Wat zijn de risico’s?
- Hoe zit het met de regels voor brandveiligheid en EHBO?
- Wat in geval van een arbeidsongeval en het onderzoek dat daarop misschien moet volgen?
De opdrachtgever moet de nodige coördinatie voorzien en er ook op toezien dat de werknemers van de derden de nodige preventie-instructies gekregen hebben en naleven. Als de derde de regels niet naleeft, moet de opdrachtgever maatregelen nemen op kosten van de derde.
Afwegen in de praktijk
“Hoewel ‘werken met derden’ geregeld is in de Welzijnswet ontbreken vaak de uitvoeringsbesluiten”, aldus Eric Van de Plas nog. “Daardoor moeten werkgevers vaak terugvallen op algemene principes. Uit ervaring weten we dat de klassieke familiale landbouwbedrijven daar weinig voeling mee hebben. We kunnen vanuit IDEWE alleen maar adviseren om bij twijfel altijd advies in te winnen bij onze experts.”
“Dat is zeker zo als de interactie tussen de eigen werknemers en werknemers van de derden intens is en naarmate de samenwerking meer tijd in beslag neemt. Als er geen wisselwerking is tussen werknemers, omdat de werken niet op een gemeenschappelijke werkplaats doorgaan bijvoorbeeld of omdat de loonwerker het werk alleen uitvoert op een veld, kun je ervan uit gaan dat het volstaat dat elke werkgever zelf instaat voor de preventie.”
“In situaties waarbij de bedrijfsleider zelf meewerkt, kan veel rechtstreeks en mondeling geregeld worden. Ook al kun je dan als werkgever zelf rechtstreeks informatie uitwisselen, coördineren en in goede banen leiden, blijven de preventieprincipes en -regels onverminderd gelden. Een niet onbelangrijke wettelijke bepaling is bijvoorbeeld dat een opdrachtgever derden die de regels niet naleven moet weren.”
Contacteer de experts van je regionaal IDEWE-kantoor voor meer informatie of specifieke vragen.