Zorg ook in de herfst en winter voor veilig woon-werkverkeer

Als we de voordelen van fietsen voor de gezondheid en het milieu in de verf zetten, mogen we ook niet blind zijn voor de risico’s. Hoewel het relatieve risico om gewond te geraken voor fietsers in het laatste decennium verbeterd is, bleef het absolute aantal fietsdoden in Vlaanderen in de afgelopen 10 jaar quasi constant. Uit cijfers van het Vias Instituut leren we dat het aantal geregistreerde fietsongevallen in Vlaanderen lichtjes steeg in het eerste semester van 2024, tegenover dezelfde periode in 2023 (van 1.668 naar 1.732, +4%). 

Omdat fietsen en beginnen fietsen bijzonder laagdrempelig is, kan de indruk ontstaan dat er amper voorbereiding nodig is om op pad te gaan. Nochtans blijkt een fietsopleiding geen overbodige luxe te zijn. Zeker voor mensen die al lang niet meer gefietst hebben of die van plan zijn om zich met een elektrische fiets of een e-bike te verplaatsen. Voor heel wat 45-plussers die voor het woonwerktraject de overstap maken van een gewone naar een elektrische fiets, is het noodzakelijk om de rijtechnieken aan te scherpen. De VSV biedt daarom al geruime tijd veiligheidsopleidingen aan voor zowel fietsers als speedpedelecgebruikers. De focus ligt daarbij in de eerste plaats op een correcte risico-inschatting en het vermijden van gevaarlijke situaties. 

Om ongevallen te vermijden is ook een goed geëquipeerde fiets nodig. Zeker in de herfst- en winterperiode, als de zichtbaarheid door de weersomstandigheden vaak bemoeilijkt wordt en de woonwerkverplaatsingen vaak in het donker gebeuren. De VSV heeft een checklist samengesteld met de veilige uitrustingen voor verschillende soorten fietsen. 

Verlichting

Alleen ’s nachts, of als het zicht beperkt is tot 200 meter.

• vooraan: wit of geel licht
• achteraan: rood licht, moet vanop 100 m zichtbaar zijn
• mag vaste of losse fietsverlichting zijn
• verlichting mag knipperen of permanent branden

Lees meer over verlichting en reflectoren bij alle soorten fietsen.

Naast de wettelijk verplichte uitrusting zijn er nog bijkomende aandachtspunten waarop je beter kunt letten voor je veilig en comfortabel de baan op gaat:

• zadel: stevig vastgezet op de juiste hoogte (bal van beide voeten op de grond)
• stuur: stevig vastgezet, iets hoger dan het zadel
• wielen: stevig vastgezet, zonder speling
• spaken: strak aangespannen
• velgen: niet vervormd
• banden: goed opgepompt, geen scheuren, uitstulpingen of afgesleten loopvlak. Voor een verhoogde grip op een glad wegdek mogen de banden bij sneeuw en ijzel iets zachter opgepompt zijn dan normaal.
• ketting: goed gesmeerd, met ongeveer 1 cm speling
• pedalen en trapas: geen speling
• frame: geen roest of beschadiging

• Zorg ervoor dat je op elk moment goed zichtbaar bent. Draag dus ook overdag een signalisatievest en maak gebruik van fluo signalisatiemateriaal om je aanwezigheid kenbaar te maken.
• Kies liever voor led-verlichting dan voor verlichting die door een dynamo van stroom wordt voorzien. Leds blijven immers ook branden als je stilstaat. Bovendien durven sneeuw en ijs de werking van de dynamo al eens verstoren.
• Wees alert; de ondergrond kan glibberig zijn door herfstbladeren of glad door regen en vorst.
• Vertrek op tijd, zodat je rustig kunt rijden.
• Maak geen bruuske bewegingen.
• Als je op de fiets een poncho draagt, zorg ervoor dat die niet voor je voor- of achterlicht hangt.
• Gebruik ook overdag fietsverlichting.
• Kies een comfortabele versnelling. Door in een te hoge versnelling te trappen, moet je veel kracht zetten en loop je het risico om te slippen. Rij je te klein, dan kan je gemakkelijk doortrappen.
• Zorg dat je snel en gemakkelijk kan steunen met de voeten op de grond. Zet het zadel iets lager dan normaal voor een betere stabiliteit.
• Vermijd zware bagage bij glad weer. Gebruik bij voorkeur correct bevestigde fietstassen aan de twee zijden en verdeel de bagage over de twee tassen.
• Let op voor wegmarkeringen; die kunnen verraderlijk glad zijn.

• Door de vuile wegen en pekel van de strooidiensten is het aangewezen om je fiets geregeld te poetsen.
• Koude is niet de beste vriend van een fietsaccu. Je batterij loopt ’s winters sneller leeg en laadt ook moeilijker op. Haal de batterij dan ook van de fiets zodra je op je bestemming bent en laad ze op bij kamertemperatuur. Plaats ze pas terug, net voor je opnieuw gaat vertrekken.
• Laat je de fiets ’s winters liever op stal? Laad de batterij dan eerst op en bewaar ze op een droge plek.
• Door de vuile wegen en pekel van de strooidiensten is het aangewezen om je fiets geregeld te poetsen. Zo vermijd je dat hij gaat roesten en bewegende delen beschadigd geraken.  Als je met water aan de slag gaat, vergeet dan niet om eerst de accu te verwijderen.